21-6-4- بیانیه ها و توصیه نامه های مرتبط باآموزش فنی حرفه ای

بيانيه‌ها و توصيه‌نامه‌هاي بین المللی مرتبط با فنی حرفه ای

نویسنده: مریم بنی عامریان

تاریخ دریافت: 1400/4/19                                                                                                             تاریخ پذیرش و انتشار: 1400/5/5

مقدمه

آموزش های فنی و حرفه ای به دلیل نقش بی بدیل آن در تربیت نیروهای مولد و توسعه اقتصادی و همه جانبه کشورها، همیشه مورد توجه تصمیم گیرندگان و حکمرانان بوده است. اهمیت این موضوع به حدی است که حتی سازمان های بسیار مهمی چون سازمان ملل متحد در اعلامیه های مربوط به حقوق بشر به آن توجه کرده اند. براساس اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای سازمانهای بین اللملی نیز در این راستا تاسیس و فعالیت می کنند. مهم ترین سازمان بین المللیآموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد :یونسکو^[1]،به تناسب هدف اصلی خود که  پیشبرد صلح و رفاه همگانی در جهان از طریق همکاری میان ملت‌هاست، در زمینه های آموزش فنی و حرفه ای اسناد بین المللی و بیانیه های مهمی را منتشر کرده است. این سازمان به لحاظ اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای در سال 1989، کنوانسیون آموزش فنی‌وحرفه‌ای را به تصویب رساند و به این ترتیب، یک پروژه بین‌المللی در زمینه آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای آغاز شد و مرکز بین‌المللی آموزش فنی و مهارت‌آموزی حرفه‌ای[2] :یونیووک، به‌طور رسمی در سال 1992 راه‌اندازی شد. مرکز بین‌المللی آموزش فنی‌و‌حرفه‌ای یکی از هشت مؤسسه و مرکز یونسکو است که در زمینة آموزش فعالیت می‌کند و تنها سازمانی است که از طریق «آموزش‌های فنی و مهارت‌آموزی حرفه‌ای»2 برای ارتقای توصیه های سازمان ملل متحد می‌کوشد. این مرکز از کشورهای عضو یونسکو در تلاش‌های خود برای تقویت و ارتقای سیستم‌های آموزش‌های فنی و مهارت‌آموزی حرفه‌ای پشتیبانی می‌کند[3].

براساس آخرین تعریف سازمان یونسکو ^[4](2015)،آموزش فنی وحرفه ای شامل تمام آموزش هایی است که برای یادگیری و توسعه مهارت در طیف گسترده ای از رشته های شغلی، خدمات، صنعت و هرآنچه با زندگی افراد در ارتباط است، می باشد. این آموزش ها در واقع بخشی از یادگیری های مادم العمر محسوب می شوند و می توانند شامل یادگیری های مبتنی برکار، آموزش های مداوم و توسعه حرفه ای براساس شرایط و نیازهای جامعه باشند و شامل طیف گسترده ای از فرصت های توسعه مهارتهای مورد نیاز درسطح محلی و ملی هستند. یادگیریِ چگونه یادگرفتن، توسعه سواد، مهارت های فنی و مهارت های شهروندی همگی جز جدایی ناپذیر آموزش های فنی و حرفه ای هستند.

آموزش‌های فنی و حرفه‌ای طیف وسیعی از آموزش ها  را در برمی گیرد و فقط محدود به آموزش‌های مهارتی نمی‌شود، تغییر نگرش سازمان های بین المللی در زمینه آموزش فنی و حرفه ای از مهارت آموزی صرف تا توسعه شایستگی های فردی در اسناد بین المللی نیز مشاهده می گردد. بر اساس آخرین تعریف یونسکو هدف اصلی آموزش های فنی و حرفه ای، می بایست توانمند سازی افراد جامعه برای رسیدن به توسعه پایدار  باشد(یونسکو،2015).

روند تغییر نگرش سازمانهای بین المللی نسبت به آموزش های فنی و حرفه ای از مهارت آموزی صرف تا توسعه شایستگی های فردی  در اسناد بین المللی، در جدول 1 مشاهده می شود:

جدول 1) سیرتغییر نگرش سازمان های بین المللی در آموزش های فنی و حرفه ای

سال	عنوان سند	نگرش
1948	بیانیه جهانی حقوق بشر	توجه به آموزش های فنی و حرفه ای و اشتغال در مواد 23-26
1974	توصیه نامه بازنگری شده در مورد آموزش فنی و حرفه ای	نقش آموزش فنی و حرفه ای در صلح و دوستی بین کشور ها
1978	توصیه نامه اولین کنگره توسعه و بهبود آموزش فنی و حرفه ای	مشارکت آموزش فنی و حرفه ای در مردم سالاری شدن آموزش و پیشرفت اجتماعی
1989	کنوانسیون آموزش فنی و حرفه ای	ارتقاء توسعه آموزش فنی و حرفه ای
1999	توصیه نامه دومین کنگره آموزش و تربیت فنی و حرفه ای	تهیه چشم اندازی برای قرن بیست و یکم
2002	توصیه نامه مشترک سازمان جهانی کار و یونسکو	احیای همکاری های بین المللی و ارتقا آموزش فنی و حرفه ای
2004	نظرات خبرگان بین المللی یونسکو برای توسعه پایدار	یادگیری برای کار، شهروندی و پایدار پذیری
2006	توصیه نامه 195، توسعه منابع انسانی	آموزش ، مهارت آموزی و یادگیری مادام العمر
2012	توصیه نامه سومین کنگره آموزش و تربیت فنی و حرفه ای	ساختن مهارت ها برای کار و زندگی
2015	توصیه نامه یونسکو	توانمند سازی برای توسعه پایدار

گزارش دفتر مطالعات اجتماعی مجلس(1393).

بیانیه ها و توصیه نامه ها(سیر تاریخی و توصیف):

با توجه به اهمیت و ضورت آموزش های فنی و حرفه ای و توجه ویژه سازمان ملل متحد، توصیه نامه ها  و بیانیه های مهمی در این حوزه تصویب شده است .این اسناد با تاکید بر مستندات اعلامیه جهانی حقوق بشر و با تاکید بر منع تبعیض در تحصیل،حق شهروندی، رفع تبعیض علیه زنان، و با پذیرش اینکه شرایط جوامع کنونی نیاز به آموزش فنی و حرفه ای برای جوانان و بزرگسالان را تشدید می کند و همچنین این آموزش ها اهداف جهانی برای توسعه فردی و اجتماعی رابرآورده می کند با هدف ارائه راهکارهایی برای ارتقا و توسعه آموزش فنی و حرفه ای تصویب شده است.

 

     اولین توجه رسمی به آموزش های فنی و حرفه ای، در اسناد مهم بین المللی، در اعلامیه حقوق بشر[5] سازمان ملل متحد(1948) آمده است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سه سال پس از تأسیس سازمان ملل متحد، اعلامیه  جهانی حقوق بشر را تصویب کرد و هدف آن برقراری تضمین حقوق و آزادی‌های برابر برای همه مردم بود[6].

در بند ۲۶ این اعلامیه آمده است: آموزش و پرورش حق همگان است. آموزش و پرورش می‌بایست، دست کم در دروه‌های ابتدایی و پایه، رایگان در اختیار همگان قرار گیرد. آموزش ابتدایی می‌بایست اجباری باشد. آموزش فنی و حرفه‌ای نیز می‌بایست قابل دسترس برای همه مردم بوده و دستیابی به آموزش عالی به شکلی برابر برای تمامی افراد و بر پایه شایستگی‌های فردی صورت پذیرد.

در توصیه نامه یونسکو(2001)آمده است: آموزش فنی و حرفه ای به عنوان بخشی از کل فرایند آموزشی و حقی از حقوق بشر در اصل 26 اعلامیه جهانی حقوق بشر تعیین شده است و در واژه” آموزش و پرورش” گنجانده شده است. این واژه در پیمان نامه و توصیه نامه آموزشی در دوازدهمین جلسه(1962) کنفرانس عمومی سازمان علمی- فرهنگی آموزش ملل متحد و پیمان نامه جلسه بیست و پنجم(1989) کنفرانس عمومی آموزش فنی و حرفه ای تعریف شده است. بنابراین مقررات و قوانین اسناد فوق در ارتباط با آموزش فنی و حرفه ای هم قابل اجرا و اطلاق شدنی است.

سند کنوانسیون 1989  یونسکو در پاریس، یکی از مهم ترین اسناد بین المللی در حوزه آموزش  فنی و حرفه ای است. این سند، دومین سند بین المللی مهم است که پس از بیانیه حقوق بشر، به موضوع آموزش فنی و حرفه ای پرداخته است.

اهم راهکارهای مطرح شده در این سند:

-برنامه های آموزشی فنی و حرفه ای باید مطابق با نیازها و منابع طراحی شوند.

-چارچوب کلی برای توسعه آموزش فنی و حرفه ای باید با اقدامات مناسب تعیین شود. رفاه شغلی، محافظت از محیط زیست و فرصت های استخدامی مورد توجه قرار گیرند.

-آموزش فنی و حرفه ای در طراحی باید در راستای چارچوب ساختارهای باز در زمینه آموزش مادام العمر عمل کند.

– برنامه های درسی فنی و حرفه ای نیازهای بخش های شغلی را فراهم نماید و به عهده داران بیرون از نظام آموزشی مشاوره دهد. برنامه های درسی باید پیوسته به روز شوند و در سنجش توانایی انجام فعالیت های شغلی باید، ارزیابی از هر دو جنبه نظری و عملی به عمل آید. تمام مدرسین باید دانش کافی تئوریک و عملی از موضوع شایستگی تخصصی خود داشته باشند. مدرسین باید فرصت به روز کردن دانش فنی و مهارتی را داشته باشند و امکان جذب و استخدام نیروی با صلاحیت در حوزه شایستگی شان فراهم شود.

بر اساس این سند کشورهای عضو یونسکو، عضو این کنوانسیون هستند و کشورهای غیر عضو با ارائه اسناد تصویب پذیرش، الحاق یا تایید به مدیرکل یونسکو می توانند عضو شوند.

محورهای کار یونسکو در زمینه آموزش فنی و حرفه‌ای عبارت است از:

– ظرفیت‌سازی کشورهای عضو در زمینه آموزش فنی وحرفه‌ای
– تعریف و توسعه شاخص‌های آموزش فنی و حرفه‌ای
– مبادله اطلاعات و هدایت بین‌المللی آموزش فنی و حرفه‌ای
– ارزیابی و نظارت بر آموزش فنی وحرفه‌ای، از طریق ابزارهای هنجاری

توصیه نامه بعدی یونسکو مربوط به دومین کنفرانس بین المللی آموزش فنی و حرفه ای در سال1999 است که در کره جنوبی برگزار شد. این توصیه نامه متمرکز بر تحولات پایانی قرن بیستم و پیش بینی های قبلی سیستم های آینده نگاری برای ورود به قرن جدید بود که نشان از سرعت تغییرات  در مقایسه با گذشته داشت و بر این اساس الزامات دنیای کار مورد توجه قرار گرفت. این کنفرانس  بازتابی از چالش های نوظهور در قرن بیست و یکم و نقطه عطف در جهانی سازی و انقلاب در حوزه های فناوری ارتباطی و اطلاعاتی بود.

با توجه سرعت تغییرات فناوری و پیچیدگی های روز افزون محیط های کار و بنیان های اقتصادی ، در سال  2002 توصیه نامه ای در ارتباط با آموزش فنی و حرفه ای برای قرن 21  در جلسه سی و یکم کنفرانس عمومی یونسکو و با مشارکت سازمان جهانی  کار تصویب شد که دارای پنج حوزه عمل شامل: “آموزش فنی و حرفه ای در آموزش عمومی”، “آمادگی برای مشارکت موثر در دنیای کار”، “یادگیری مادام العمر برای مسئولیت های شهروندی”، “توسعه پایدار محیطی”  و “کاهش فقر و فقر زدایی ” است. این پنج حوزه عمل 11 بخش اجرایی را در بر می گیرد که گستردگی اهداف آموزش فنی و حرفه ای در برنامه ریزی درسی، تنوع در ارائه آموزش های فنی و حرفه ای در برنامه های درسی با تاکید بر مشارکت دنیای کار، تناسب و همگامی محتوای برنامه های درسی با نیازهای شغلی و نیازهای اجتماعی و آموزش مستمر فعالین حوزه آموزش فنی و حرفه ای همگام با تحولات در برنامه های درسی برخی از این 11 بخش اجرایی می باشد.

سازمان بین المللی مهم تاثیرگذار دیگر در حوزه آموزش های فنی و حرفه ای، سازمان بین‌المللی کار^[7] است. این سازمان یکی از موسسات تخصصی سازمان ملل متحد است که به امور مربوط به کار و کارگران می‌پردازد. این سازمان در سال ۱۹۱۹ و در نتیجه بحث‌های کنفرانس صلح پاریس تأسیس شد. سازمان بین‌المللی کار در آغاز وابسته به جامعه ملل بود و پس از تأسیس سازمان ملل متحد از سازمان‌های وابسته به آن شد. در سال 2004  سازمان جهانی کار در هشتاد و هشتمین جلسه کنفرانس عمومی توصیه نامه ای با عنوان توسعه منابع انسانی شامل آموزش، مهارت آموزی و یادگیری مادام العمر به تصویب رساندکه شامل 4 حوزه عمل می شود که عبارتند از: یادگیری مادام العمر، شایستگی حرفه ای، صلاحیت حرفه ای و استخدام پذیری. برخی از این بخش های اجرایی شامل: سیاستگذاری ملی در آموزش های فنی و حرفه ای و مهارت آموزی، تاکید بر آموزش و مهارت آموزی پیش از اشتغال(برنامه ریزی درسی بر اساس شایستگی) توسعه شایستگی ها از طریق برنامه ریزی درسی کل نگر و تقاضا محور، مهارت آموزی برای کار شایسته، چارچوب صلاحیت حرفه ای ملی برای به رسمیت شناختن و اعتبار دهی انواع گواهینامه های مهارت و تطابق آن با سایر نظام های آموزشی می باشد.

در بند4  این توصیه نامه  که  مشترکا  از سوی سازمان جهانی کار و یونسکو منتشر گردید، آمده است: کشورهای عضو باید آموزش و مهارت آموزی را به عنوان حقی برای همه به رسمیت بشناسد و در همکاری با شرکاء اجتماعی جهت دستیابی به یادگیری مادام العمر برای همه کار و تلاش نمایند. و در بند 6 آن آمده است: کشورهای عضو باید سیستم هماهنگ در آموزش و مهارت آموزی را در چارچوب یادگیری مادام العمر ایجاد، نگهداری نموده و بهبود بخشند. در این سیستم دولت مسئولیت اصلی مهارت آموزی پیش از اشتغال و مهارت آموزی بیکاران را برعهده دارد. در این توصیه نامه به  استفاده از شیوه های جدید یادگیری، استفاده از فناوری و اظلاعات، استفاده از فعالیت های محیط کار با عملکرد بالاو استفاده از چارچوب صلاحیت های ملی و استانداردهای آموزشی برای تضمین کیفیت این آموزش ها تاکید شده است.

در همایش بین‌المللی یونسکو که در سال  2004، در بن آلمان برگزار شد، رویکرد جدیدی با عنوان رویکرد کل­نگر درآموزش‌های فنی و حرفه­ای مطرح شد. این رویکرد، درواقع بر توسعه­ي کل‌نگرانه­ي قوای ذهنی و ظرفیت‌های فردی به‌صورت فرد انسانی و عضو جامعه تمرکز دارد. به‌بیان‌دیگر، این  رویکرد در جست‌وجوی در برگرفتن کلیت فرد انسانی، توسعه­ي فکری، قدرت هیجانی و ارادی و فکری و … است. بنابر توصیه­ي یونسکو، برای این‌که آموزش‌های فنی و حرفه‌ای بتواند  برنامه­ي خود را با این پارادایم توسعه­ي انسان‌محور منطبق سازد، باید رویکرد کل­نگر را در آموزش‌وپرورش بپذیرد. هدف این رویکرد تربیت کارگزاران،‌ تکنسین‌ها، کارآفرینان و متخصصینی است که از آموزش فردی غافل نیستند و شهروند جامعه­ي ملی و جامعه­ي جهانی هستند. (خلاقی، 1382، ص10)

توصیه نامه بین المللی دیگر مربوط به سال 2009 در کنفرانس جهانی آموزش برای توسعه پایدار در آلمان توسط سازمان یونسکواست. در بند ط/15 این بیانیه آمده است: توسعه و گسترش همکاران در حوزه آموزش برای توسعه پایدار به منظور ادغام برنامه در امور تربیتی، آموزش‌های حرفه‌ای و یادگیری در محل کار از طریق به کار واداشتن جامعه مدنی، بخش‌های خصوصی و عمومی، سازمان‌های غیردولتی و شرکای توسعه. آموزش برای توسعه پایدار باید جزئی مکمل از آموزش‌های رهبران امور تجاری، صنایع، اتحادیه‌های کارگری، سازمان‌های غیرانتفاعی و داوطلبانه و مؤسسات ارائه خدمات عمومی باشد. برنامه‌های آموزش فنی و ‌حرفه‌ای باید برای دربرگرفتن آموزش‌ توسعه پایدار  تغییر جهت‌ دهند.

بیانیه بعدی در  نشست جهانی آموزش برای همه-یونسکو، پاریس، ۲۳-۲۱ نوامبر ۲۰۱۲ است . این بیانیه نامه با تاکید بردگرگون سازی آموزش های فنی و حرفه ای به سمت ساختن مهارت ها برای کار و زندگی تدوین گردیده و در آن تاکید شده که انتظار می رود آموزش های فنی و حرفه ای به تحقق اهداف آموزش برای همه  کمک کند.

در بند 13 این بیانیه  آمده است:

– آموزش باید بتواند مهارت‌های پایه، فنی و حرفه‌ای، و مهارت‌های قابل انتقال قرن بیست‌ویکم را مانند خلاقیت، برقراری ارتباط و نیز مسئله‌گشایی در اختیار کلیه فراگیران قرار دهد. مدارس و مراکز آموزشی همچنین باید با کارفرمایان در ارتباط باشند تا بتوانند به عنوان مثال از طریق کارآموزی به جوانان، تجربه کاری مورد نیاز را ارائه دهند؛ اینگونه تلاش‌ها در حوزه موضوعات مرتبط با توسعه انسانی، اجتماعی و اقتصادی، رقابت‌جویی و بیکاری جوانان انجام می‌شود. موضوع دیگری که از اهمیت ویژه برخوردار است، گسترش راهبردهایی برای توسعه مهارت، فراتر از نظام آموزش رسمی است که می‌تواند محرومیت‌های بزرگسالان، جوانان روستایی و فقیر شهری، به‌ویژه زنان جوانی را که بسیاری از آنان در شرایط کاری ناامن و با درآمد بسیار پائین کار می کنند مورد توجه قرار دهد. نکته مهم دیگر این است که سیاست‌های دولتی و همکاری‌های بین‌المللی، باید از راهبردهای توسعه مهارت که برکاهش محرومیت متمرکز است، حمایت و انطباق این راهبردها را با نیازهای هر کشور تضمین کند.

سازمان علمی، فرهنگی ملل متحد(یونسکو) و سازمان بین المللی کار در نگاه به آموزش های فنی و حرفه ای دو رویکرد متفاوت دارند، به این صورت که یونسکو این آموزش ها را در چارچوب آموزش رسمی و در درون وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم کشورها مورد توجه قرار می دهد و سازمان جهانی کار در حوزه کار و اشتغال و به آموزش غیر رسمی می پردازد، اما هر دو سازمان به تاکید بر اهمیت آموزش فنی و حرفه ای از دیدگاه دنیای کار و نقش آن در رفع بیکاری، کاهش فقر و کار شایسته به آن پرداخته اند ( بر اساس توصیه شماره 195، مشترک بین دوسازمان2004).

آخرین سند رسمی بین المللی منتشر شده در حوزه آموزش های فنی و حرفه ای مربوط است به گزارش پژوهش مشترک یونسکو و آی ال او.(2020) که با هدف  کمک به کشورها در سراسر جهان جهت کاهش اثرات پاندمی کووید 19 در زمینه آموزش فنی و حرفه ای و یافتن راهکارهایی برای توسعه مهارت ها در زمان کووید -19 انجام گرفته است. در این پژوهش چالش ها و اقدامات کشورهای عضو در زمان کووید 19 بررسی و برای استفاده کشورهای جهان گزارش گردیده است و در نهایت منابع و ابزارهای عمومی انلاین برای استفاده اساتید و ارائه دهندگان این آموزش ها معرفی شده است.

اهمیت  اسناد و توصیه نامه ها برای کشورهای عضو و ایران:

187 کشور در سازمان جهانی کار عضویت دارند و بالغ بر 200 کشور جهان در سازمان جهانی یونسکو عضویت دارند که نشان از اهمیت و رسمیت این سازمان ها نزد اکثر کشورهای جهان است. بنابراین توصیه نامه ها و اسناد این دو سازمان بر اساس اهمیت و رسمیت آنها و عضویت کشورها، برای آنها اگر لازم الاجرا نباشد اما راهنما و راهگشاست. برحسب اهداف و رسالت یونسکو، هرچند وقت یکبار اسناد و توصیه نامه های منتشر شده در کشورهای عضو رصد می گردد و این کشورها گزارش فعالیت های خود را در زمینه میزان اجرای این اسناد به این سازمان اعلام می کنند. بر همین اساس در کشورهای مختلف، نهادهای بین المللی، به‌عنوان نهادهای رابط دولت‌های عضو و شرکای ذیربط ملی و منطقه‌ای در زمینه آموزش فنی و حرفه‌ای فعالیت می‌کنند. وظیفه نهادهای عضو شبکه جهانی یونیووک، فراهم آوردن زمینه‌های همکاری در زمینه آموزش فنی و حرفه‌ای در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی است که از طریق توسعه و تبادل دانش و ظرفیت‌سازی در حوزه آموزش فنی و حرفه‌ای انجام می‌شود نهادهای عضو شبکه که هم اکنون تعداد آن‌ها در سطح بین‌المللی به ۲۶۱ موسسه رسیده است.

ایران  از سال 1300 ( 1921 میلادی) با تصویب مجلس وقت، با عضویت ایران در جامعه ملل،‌ اقدام به اعزام نماینده به کنفرانس بین‌المللی کار نموده است و از سال 1327 (1948 میلادی) به عضویت یونسکو درآمده است و مرکز آموزش مربی و پژوهش های سازمان فنی و حرفه ای ایران از جمله نهاد های عضو شبکه جهانی یونسکو در حوزه آموزش فنی و حرفه است که از سال 1396 به عضویت شبکه جهانی یونیووک در آمده است.

تاثیرات بیانیه بر آموزش و برنامه هاي درسي در ايران و جهان:

کثرت کشورهای عضو در سازمان های بین المللی چون یونسکو و یونیوک، اهمیت بیانیه ها و توصیه نامه های بین المللی و تاثیر گذاری آن را در سیاست گذاری های آموزشی و برنامه های درسی کشورهای عضو نشان می دهد. پس از تشکیل سازمان یونسکو در جهان، در کشور ایران هم کمیسیون ملی یونسکو بر اساس مصوبه مجلس وقت در سال ۱۳۲۷ تشکیل شد. درسال ۱۳۸۰ شمسی  ، سند آموزشی “آموزش برای همه^[8] که سند ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ نام داشت در سازمان یونسکو تصویب شد و در ایران  نیز سند ملی آموزشِ EFA یا همان آموزش برای همه در بخشی از وزارت آموزش و پروش تدوین و کارگروهی هم برای اجرایی سازی آن تشکیل شد. تا سال ۲۰۱۵ اهداف “آموزش برای همه “در کشورهای عضو سازمان یونسکو از جمله ایران پیگیری شد که یکی از اهداف شش گانه این سند توسعه مهارت های جوانان و بزرگسالان بود که در حوزه اموزش های فنی و حرفه ای قرار می گرفت.

از برنامه های کمیسیون ملی یونسکو در ایران  با همکاری مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای یونسکو^[9] در زمینه آموزش فنی و حرفه ای می توان به رویدادهای زیر اشاره کرد:

–  برگزاری سمینار ملی داده‌ها، روش‌ها و تکنیک‌های نوین در آموزش کاربردی علوم مختلف ( انسانی، اجتماعی، طبیعی، و پایه) ( تهران، ۱۳۸۹).
–  نشست تخصصی جوانان و مهارت‌ها: پیوند آموزش و جهان کار- ( تهران، ۱۳۹۱).
– مشارکت در برگزاری اولین همایش بین‌المللی مهارت‌آموزی و اشتغال (تهران،۱۳۹۲).
– برگزاری همایش  های ملی و دومین همایش بین‌المللی مهارت‌آموزی و اشتغال ( طی سالهای 1391 تا1396 ).

–  برگزاری مشترک “نشست زیرمنطقه‌ای هماهنگ‌کنندگان یونیووک از آسیای جنوبی و غربی در ایران”، با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای یونسکو در آلمان و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی (تهران، ۱۳۹۵).

–  برگزاری پانل یونسکو با عنوان “آموزش فنی و حرفه‌ای در یونسکو با تاکید بر اهداف آموزشی پسا ۲۰۱۵” در  پنجمین همایش ملی و چهارمین همایش بین‌المللی مهارت‌آموزی و اشتغال، ( تهران، ۱۳۹۵).

–  برگزاری نشست تخصصی بررسی چالش­ها و راهکارهای موثر برای تقویت ارتباط آموزش­های مهارتی با صنعت و نیازهای بازار کار، در بیستمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی” (تهران، ۱۳۹۶).

– عضویت مرکزآموزش مربی و پژوهش های سازمان فنی و حرفه ای به شبکه جهانی آموزش فنی و حرفه ای یونسکو (یونیووک) (1396).

یکی از مهم ترین مولفه های نظام آموزشی فنی و حرفه ای، برنامه درسی است. برنامه درسی فنی و حرفه ای مجموعه ای از استانداردهای دنیای کار، اهداف، محتوا، روش ها، راهبردهای یاددهی-یادگیری، تجهیزات، زمان،فضا، استاندارد شاستگی ها، مواد آموزشی و استاندارد ارزشیابی است که دانش آموز(هنرجو) را برای رسیدن به آن هدف ها هدایت می کند. اهمیت استفاده و بهره گیری از استاندادرهای جهانی، توصیه نامه ها و اسناد بین المللی در این حوزه به دلیل شمول برنامه درسی در این حوزه، دربرگیرندگی دنیای کار و دنیای آموزشی و تربیت نیروی انسانی متناسب با بازارکار جهانی است. با توجه به نقش مه آموزش های فنی و حرفه ای در دستیابی به توسعه پایدار، گستره این آموزشها ، نقش /ان در اموزش مادام العمر و انعطاف پذیری آنها با توجه به نیازهای در حال تغییر بازار کار علی القاعده می بایست دولتمردان مستندات بین المللی و حتی دستاوردهای سایر کشورها را در این رمینه مورد توجه قرار دهند(دفتر مطالعات اجتماعی مجلس،1393).

رد پا و تاثیر اسناد  و توصیه نامه های بین المللی  را در برنامه های درسی جدید فنی و حرفه ای^[10] در دوره متوسطه  که ملاک طراحی و سازماندهی این برنامه ها را مبتنی بر شایستگی ها قرار داده است می توان مشاهده کرد. همچنین تلاش شده تا از گزارشات تجربی ارسالی کشورهای عضو یونسکو و یوونیوک به این سازمانها  و تجارب آنها در بازنگری برنامه های درسی موجود ،استفاده شود. به عنوان مثال در برنامه جدید آموزش فنی و حرفه ای دوره متوسطه که از سال 1395تایید و به اجرا درآمد ملاک شایستگی های حرفه ای رشته های تحصیلی شغلی بر اساس نظام طبقه بندی مشاغل ایسکو^[11](2008) قرارگرفته است که این طبقه بندی در واقع آخرین طبقه بندی بین المللی موجود می باشد همچنین کدگذاری حرفه ها و مشاغل بر اساس آخرین نظام بین المللی طبقه بندی شغل و حرفه ها مصوب سال 2008 میلادی سازن جهانی کار انجام گرفت.

از آنجا که  اسناد پژوهشی، بیانیه ها وتوصیه نامه های سازمان های بین اللملی، مانند یونسکو حاصل پژوهش های کاربردی، تجربیات و دانش اعضا است و می تواند در بهبود وضعیت کشورها موثر باشد و از سویی مطالعه اسناد و توصیه های بین المللی در حوزه آموزش فنی وحرفه ای گویای تاکید بر مسائل مهمی چون انسجام درسیاستگذاری، توجه به همکاری های بین المللی، توجه به کیفیت در آموزش های فنی و حرفه ای و نقش مهم نهادهای ملی است(محمدعلی و آزاد،1394)  ضروری است که مفاد بیانیه ها،کنگره ها و کنوانسیون های آموزش های فنی و حرفه ای بیش از پیش در طراحی ها ، بازنگری ها و اجرای برنامه های درسی کشورمان  مورد توجه قرار بگیرد و در جهت کیفی سازی برنامه های آموزشی و درسی حوزه فنی و حرفه ای مورد استفاده قرار بگیرد.

منابع

-خلاقی،علی اصغر(1382). رویکردهای آموزش فنی و حرفه‌ای، تهران: وزارت آموزش و پرورش، فصلنامه رشد آموزش فنی و حرفه­اي، دوره 6، شماره 2.

-اسمعیلی،مهدی.محمدعلی، محبوبه (1393). بررسی کنوانسیون آموزش فنی و حرفه ای.گزارش دفتر مطالعات اجتماعی. کد موضوعی210.مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.

-پژوهش مشترک آی ال او – یونسکو در مورد آموزش فنی و حرفه ای و توسعه مهارت ها در زمان کووید -19 (2020) ترجمه: صالحی عمران، ابراهیم.عین خواه، فرناز (1399).

-محمد علی، محبوبه. آزاد، ابراهیم(1394). ترجمه ” توصیه نامه های سازمان جهانی کار و یونسکو” و نکاتی پیرامون توصیه نامه ها.  دفتر مطالعات اجتماعی(گروه فنی و حرفه ای).مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل14493.

–  عینی،اکرم(1384). ترجمه”توصيه نامه مشترك سازمان بين المللي كار و يونسكو (2002)”. سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي، دفتر تأليف و برنامه ريزي فني و حرفه اي و كاردانش.

 

-Unesco (1989).Convention on Technical and Vocational Education, Adopted by General Conference at Twenty-fifty Session, Unesco, Paris.

-UNEVOC, (1999) International Workshop on Curriculum Development in Technical and Vocational Education, Final Report.

– Revised Recommandation Concering Technical Vocational Education (2001), Unesco.org.

-ILO Recommendation 195(2005). Subject, Focuses and Actors or Vocational Training.

-Unesco  Institute for Statistics (UIS) (2009). www.uis.unesco.org.

-UIS (2011).International Standard Classification of Education-ISCED, Re-edition, UIS.

-Unesco and ILO recommendations (2002).Technical and vocational Education and Training for the Twenty-first Century،www.ilo.org/skills/References and further reading may be available for this article. To view references and further reading you must purchase this article.

– Geneva(2004), 92nd ILC Session ,17 June, ILO.org.

-UNESCO-UIS (2006).International Standard Classification of Education-ISCED1997, Re-edition, UIS.

-UNESCO (2009), International Consultation Meeting on TVET, Bonn, Germany.

– UNESCO (2009): The Worldwide Resource Pack for Capacity Building in Curriculum Development, an IBE Project.

-UNESCO (2015).EDUCATION FOR ALL2000-2015: achievementsandchallenges. Published in 2015 by the United Nations Educational,Scientific and Cultural Organization7, Place de Fontenoy, 75352 Paris 07 SP, France.

  [1] یونسکو سازمان تخصصی سازمان ملل متحد است که با هدف کمک به «ایجاد صلح، ریشه کن کردن فقر، توسعه پایدار و گفتگوی بین فرهنگی از طریق آموزش، علوم، فرهنگ، ارتباطات و اطلاعات» به وجود آمده‌است و  بالغ بر 200 کشور عضو رسمی یا وابسته این سازمان بین اللملی هستند.

[2] International Centre Technical and vocational education and training(UNEVOC)

[3] www.unesco.unevoc.org

[4] UNESCO ) United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (

[5] اعلامیه جهانی حقوق بشر یک پیمان بین‌المللی است که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ در پاریس به تصویب رسیده‌است. این اعلامیه نتیجه مستقیم جنگ جهانی دوم بوده و برای اولین بار حقوقی را که تمام انسان‌ها مستحق آن هستند را به‌صورت جهانی بیان می‌دارد، در نتیجه حقوق بشر به حقوقی گفته می‌شود که همگان در همه زمان‌ها و مکان‌ها از آن برخوردارند. متن کامل این بیانیه بر روی وبگاه سازمان ملل متحد منتشر شده‌است. https://www.un.org

[6]    فصل ۴ بیانیه  حقوق بشرسازمان ملل متحد

[7] International Labour Organization

[8]  Education For All

[9]UNEVOC

[10] برنامه درسی فنی و حرفه ای  دوره متوسطه در ایران در سال 1395 مورد بازنگری قرار گرفت و رویکرد مبتنی بر شایستگی جایگزین شد . در برنامه های جدید ارائه آموزش ها به صورت پودمانی و  ارزشیابی بر اساس شایستگی  جایگزین گردیده و تلاش شده برنامه ای درسی با نیازهای بازار کار منطبق و از عرضه محوری به سمت تقاضا محوری جهت گیرد.

[11]